چکیده: نخستین گفت‌وگو از سلسله گفت‌وگوهای جمعیت پایش شفافیت و ریشه‌کنی فقر و فساد با عنوان «دیوان محاسبات؛ بایدها و نبایدها» و با حضور حسین راغفر مدیرعامل و رحمت‌الله حافظی رئیس هیئت‌مدیره این جمعیت در قالب لایو اینستاگرام برگزار شد. این گفت‌وگو درباره اما و اگرها پیرامون شائبه‌های انتصاب رئیس جدید دیوان محاسبات کشور انجام گرفت، به واکاوی این شبهه‌ها پرداخت و راغفر و حافظی خواستار پاسخگویی مهرداد بذرپاش و رئیس مجلس درباره این انتصاب و سخن گفتن با مردم دراین‌باره شدند.
- حسین راغفر: بذرپاش شرایط احراز مدیریت دیوان محاسبات کشور را نداشته است
- رحمت الله حافظی: شبهه ساختمان ۱۰ طبقه خیابان پاکستان باقی است
حسین راغفر مدیرعامل جمعیت پایش شفافیت و ریشه‌کنی فقر و فساد با اشاره به عنوان دیوان محاسبات؛ بایدها و نبایدها گفت: دلیل پرداختن به این موضوع، ارتباط تنگاتنگ آن با با فعالیت‌های این جمعیت است؛ فعالیت‌هایی که راغفر آنها را تسهیل فرآیندها و سازوکارهایی می‌داند که ساماندهی آنها می‌تواند به کاهش فقر و فساد در جامعه بینجامد. استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا در ادامه با بیان اینکه فساد خود محصول نابه‌سامانی‌های مختلف است، عنوان کرد: اما چنان‌چه این فعالیت‌ها ساماندهی شوند و مطابق با قوانین و مقررات و حاکمیت قانون تنظیم شود، فساد به حداقل ممکن تقلیل پیدا می‌کند. مترجم کتاب «فلسفه و اقتصاد» با اشاره به اینکه یکی از پیامدهای طبیعی فساد، فقر و نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی است، افزود: از این رو مبارزه با فساد یکی از اقدامات اساسی جمعیت پایش شفافیت و ریشه‌کنی فقر و فساد است.
اعتراض‌ها به انتصاب رئیس جدید دیوان محاسبات
حسین راغفر سپس با بیان اینکه حوزه دیگر فعالیت این جمعیت مسئله فقر است، افزود: ما امروز شاهد رشد نابرابری‌ها، فقر و اشکال مختلف محرومیت‌ها در جامعه هستیم. این استاد دانشگاه سپس با تأکید بر ارتباط تنگاتنگ میان فقر و فساد افزود: این دو عامل امروز به نابرابری‌های بزرگ اقتصادی و اجتماعی در جامعه انجامیده است. نویسنده کتاب «گفتاری در باب نابرابری» سپس با اشاره به موضوع انتصاب اخیر رئیس دیوان محاسبات که با اما و اگرهای گوناگونی مواجه بوده است گفت: این اما و اگرها به جایی رسیده که حتی مجلس کنونی نیز مخالفت‌های جدی با آن داشته است. به گفته راغفر علت این اعتراض‌ها به مشخصه‌های فرد منصوب‌شده برمی‌گردد و سه محور اصلی را در بر می‌گیرد.
مشخصه‌های رئیس جدید بیانگر فقدان صلاحیت اوست
مدیرعامل جمعیت پایش شفافیت و ریشه‌کنی فقر و فساد در ادامه به نقل از برخی نمایندگان مخالف انتصاب رئیس جدید دیوان محاسبات، ۳ محور را به عنوان دلایل فقدان صلاحیت‌های لازم برای کسب این مسئولیت تلقی کرد و افزود: نکته قابل توجه در اهمیت این سِمت آن است که یکی از مسئولیت‌های اصلی این نهاد نظارت بر فعالیت‌های کلی در حوزه‌های مختلف کشور است، به‌ویژه آنکه این نظارت‌ها می‌تواند فعالیت‌های اقتصادی در کشور را ساماندهی کند. عضو هیئت‌علمی دانشگاه الزهرا سپس با بیان اینکه کاستی‌های موجود در مشخصه‌های رئیس جدید دیوان محاسبات، بیانگر فقدان صلاحیت‌های لازم برای کسب این مسئولیت است، خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین آنها، عدم تجربه و بی‌ارتباط‌بودن تخصص رئیس جدید با مسئولیتی است که به او واگذار شده است. به باور راغفر حضور در دیوان محاسبات نیازمند تجربه کافی و صلاحیت‌های علمی لازم است؛ به‌ویژه آنکه یکی از شروط دارا بودن صلاحیت برای ریاست بر دیوان محاسبات، دارا بودن ۲۰ سال سابقه اجرایی در کشور است.
نداشتن تجربه، جعل نامه و شبهه‌های پایان‌نامه
حسین راغفر سپس جوان بودن رئیس جدید و نداشتن توانایی‌ها و صلاحیت‌های تجربی او را «نقض آشکار شرایط لازم برای احراز صلاحیت» عنوان کرد و افزود: از سوی دیگر نامه جعلی و مستنداتی که تلاش داشته این فقدان تجربه کافی را مستدل کند، خود حکایت از وجود کاستی‌های جدی در صلاحیت‌های لازم عنوان می‌شود. این اقتصاددان با اشاره به مسئله انطباق قانونی هم‌زمان تحصیل و اشتغال شاغل است و همین مسئله نیز با مشکلات قانونی روبه‌روست و نوعی نقض قانون محسوب می‌شود. «اکنون این پرسش مطرح است که در چنین شرایطی چگونه رئیس دیوان محاسبات، بر کیفیت اجرای قوانین نظارت می‌کند؟» راغفر سپس با اشاره به موارد مطرح‌شده درباره دانشنامه و کیفیت پایان‌نامه رئیس جدید دیوان محاسبات خاطرنشان می‌کند: اگر در یک کشور صنعتی حتی چند صفحه از پایان‌نامه یک وزیر، برداشتی بدون ارجاع به منابع اصلی باشد، منجر به رد صلاحیت او، از دست دادن مسئولیت و حتی لغو اعطای دانشنامه توسط دانشگاه مربوطه شده است. از همین رو به باور مدیرعامل جمعیت پایش شفافیت و ریشه‌کنی فقر و فساد، دلیل اهمیت پرداختن به این مسئله، اهمیتی است که دیوان محاسبات به عنوان ناظر اجرای صحیح قوانین مصوب مجلس دارد.
مصلحت آن است که خود کنار رود
حسین راغفر سپس تأکید کرد: به نظر می‌رسد فرایندهای قانونی انتخاب رئیس دیوان محاسبات در مجلس که خود نماد قانون‌گذاری در کشور است و باید بیشترین پایبندی به اجرای قوانین و مقررات داشته باشد رعایت نشده است. مدیرعامل جمعیت پایش شفافیت و ریشه‌کنی فقر و فساد با بیان اینکه اعتراض‌ها به انتصاب رئیس دیوان محاسبات «همچنان باقی است» یادآور شد: از این رو نهادهای مردمی نیز این موضوع را فراتر برده و تلاش می‌کنند از مبادی دیگر این انتصاب و فرایندهای قانونی طی نشده در آن را مورد تردید قرار دهند. مترجم کتاب «توسعه به مثابه آزادی» با بیان اینکه «چه‌بسا که مصلحت رئیس جوان دیوان محاسبات این باشد که خود از این مسئولیت کنار رود و این مسئولیت را به افرادی دیگر که در فرایندی درست، منطقی و قانونی انتخاب شود؛ واگذار کند»، افزود: اما و اگرها درباره این انتصاب حتی از سوی نهادهایی از جمله بسیج دانشگاهی، نمایندگان دانشگاه‌ها و برخی اساتید دانشگاه نیز مطرح شده است.
ماجرای ساختمان ۱۰ طبقه خیابان پاکستان
در ادامه رحمت‌الله حافظی با بیان اینکه جمعیت پایش شفافیت و ریشه‌کنی فقر و فساد، جمعیتی کاملاً غیرسیاسی است، به بحث‌های شکل‌گرفته پیرامون انتصاب رئیس دیوان محاسبات اشاره کرد و گفت: در زمان شکل‌گرفتن این بحث‌ها، به رئیس مجلس پیشنهاد کردیم درباره انجام مراسم معارفه رئیس جدید دیوان محاسبات تأمل کند و تا افکار عمومی قانع نشده‌اند، این معارفه را انجام ندهد؛ موضوعی که البته رخ نداد. عضو پیشین شورای شهر تهران سپس به یادداشتی که خطاب به مهرداد بذرپاش نوشته بود، اشاره کرد و گفت: اگر مدیرعامل شرکت سایپا قراردادی را بدون انجام تشریفات با پیمانکاری انجام دهد و آن پیمانکار در ازای آن ساختمانی ۱۰ طبقه در خیابان پاکستان تهران را در اختیار روزنامه شخصی آن مدیرعامل قرار دهد، شما چه برخوردی با آن مدیرعامل می‌کنید؟ حافظی سپس به تماس بذرپاش با خود اشاره کرد و از این گفت که قرار بوده پیش از برگزاری مراسم معارفه، مهرداد بذرپاش در جلسه‌ای با حضور نمایندگان طیف‌های مختلف به پرسش‌های افکار عمومی پاسخ دهد؛ دیداری که چند ساعت پیش از برگزاری از سوی بذرپاش لغو شد.
کوچک‌ترین نقطه ضعف در دیوان محاسبات قابل پذیرش نیست
رحمت‌الله حافظی در ادامه با بیان اینکه دیوان محاسبات نهادی است که وظیفه‌اش رسیدگی به تخلفات، انحرافات و خطاهای تمام دستگاه‌های اجرایی کشور است، عنوان کرد: از این رو ریاست این نهاد نیز باید کاملاً پاک، شفاف و عاری از هرگونه نقطه ضعفی باشد. رئیس هیئت‌مدیره جمعیت پایش شفافیت و ریشه‌کنی فقر و فساد با تأکید بر اینکه کوچک‌ترین نقطه ضعف در دیوان محاسبات قابل پذیرش نیست، افزود: از این منظر حتی تنها یکی از اشکالاتی که به بذرپاش وارد شده، برای رد صلاحیت او کافی است. حافظی با اشاره به معدل دوره کارشناسی ۹۹/۱۲ رئیس جدید دیوان محاسبات و در عین حال استفاده او از بورس تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد بیان کرد: این اتفاق در حالی رخ داده که شرط گرفتن بورسیه، معدل حداقل ۱۴ در دوره کارشناسی است.
فاقد ۲۰ سال اشتغال است
رحمت‌الله حافظی در ادامه به حکم هیئت‌امنایی بذرپاش در دانشگاه صنعتی شریف اشاره کرد و آن را نیز دارای اشکال دانست. «حکم عضویت در هیئت‌امنای دانشگاه را باید شخص رئیس‌جمهور بنا به پیشنهاد وزیر علوم امضا کند، حال آنکه حکم مهرداد بذرپاش توسط وزیر علوم وقت (در آخرین روزهای صدارت) امضا و صادر شده است.» رئیس هیئت‌مدیره جمعیت پایش شفافیت و ریشه‌کنی فقر و فساد در ادامه با اشاره به شرایط سنی مهرداد بذرپاش (۴۰ ساله) بیان کرد: حتی با نامه صادرشده توسط بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف، بذرپاش دارای ۱۶ سال سابقه اشتغال است و فاقد حداقل شرایط ۲۰ ساله اشتغال است. حافظی سپس با اشاره به اینکه مطابق با قانون، دانشجو اجازه اشتغال ندارد و مدارک اشتغال در زمان تحصیل فاقد اعتبار است، خاطرنشان کرد: بر اساس حکم بدوی نهاد ریاست‌جمهوری به دلیل تخلفات اداری، بذرپاش محکوم به ۱۰ سال محرومیت از اشتغال در پست‌های حساس به دلیل انجام ترک تشریفات درباره واردات دستگاه‌های سی. ان. جی به یک شرکت، بوده است. به گفته این فعال سیاسی گرچه این حکم توسط دیوان عدالت اداری لغو شده است، اما ماجرای واگذاری ساختمان ۱۰ طبقه مالک شرکت واردکننده این تجهیزات به دفتر روزنامه شخصی بذرپاش دارای ابهام است.
شبهه جعل در گواهی اشتغال و انتشار مقاله
رئیس هیئت‌مدیره جمعیت پایش شفافیت و ریشه‌کنی فقر و فساد در ادامه با اشاره به صدور گواهی اشتغال بذرپاش در پژوهشکده شهید رضایی دانشگاه صنعتی شریف، بر سربرگ امروزه این پژوهشکده با امضای رئیس پیشین و ثبت تاریخ سال ۱۳۸۳ بیان کرد: این گواهی شائبه جعل را به ذهن متبادر می‌کند و کارشناسان حقوق می‌توانند دراین‌باره توضیح دهند. رحمت‌الله حافظی سپس با اشاره به انتشار تمامی مقالات داخلی بذرپاش در یک مجله متعلق به پدر همسرش افزود: مقالات بین‌المللی بذرپاش نیز که متعلق به سال ۲۰۱۶ است، در ژورنالی منتشر شده که انتشار خود را در سال ۲۰۱۱ انتشارش متوقف کرده است. حافظی در ادامه با اشاره به اینکه مهرداد بذرپاش حاضر نشد به مجموع این شبهات پاسخ دهد، یادآور شد: گرچه شرط صلاحیت رئیس دیوان محاسبات انتشار مقاله در نشریات بین‌المللی نیست، اما شبهات مترتب دراین‌باره، شبهه‌آفرین است.
رئیس مجلس مردم را قانع کند
رئیس هیئت‌مدیره جمعیت پایش شفافیت و ریشه‌کنی فقر و فساد سپس با اعلام اینکه بذرپاش شرایط احراز برای کاندیداتوری ریاست دیوان محاسبات کشور را نداشته است، بیان کرد: مسئله اینجاست که چرا رئیس مجلس چنین تصمیمی را با لجاجت و پشت درهای بسته می‌گیرد. رحمت‌الله حافظی خطاب به رئیس مجلس گفت: مردم این شیوه را نمی‌پسندند و باید آنها را قانع کرد، به ویژه آنکه وظیفه رئیس مجلس آن است که به شبهات مردم پاسخ دهد. او با بیان اینکه نباید مردم را وادار به رفتارهای منفعلانه کرد، به میزان مشارکت در انتخابات اخیر مجلس اشاره کرد و عنوان کرد: نتیجه چنین رفتارهایی آن می‌شود که در استان تهران ۲۰ درصد و در شهر تهران ۸ درصد مردم در انتخابات شرکت کردند. حافظی با تأکید بر اینکه بزرگترین سرمایه نظام مردم هستند، خاطرنشان کرد: بذرپاش شرط احراز مدیریت دیوان محاسبات کشور را نداشته و انتخاب او از سوی مجلس نیز باطل است.