چکیده: در دو سه سال اخیر از سوی برخی شرکت‌ها تماس‌های زیادی با مردم گرفته می‌شود و با وعده صدور کارت سلامت، از آنها کلاهبرداری می‌شود. دریافت این کارت‌ها منوط به پرداخت مبلغی حدود ۹۹ هزار تومان است. این در حالی است که مرکز بیمه سلامت، فعالیت این افراد را غیرقانونی و کلاهبرداری می‌داند.
- یک مدیر مرکز بیمه سلامت: مرکز بیمه سلامت، هیچ نظارتی بر این مراکز ندارد و این شرکت‌ها زیر نظر پوشش آن نیستند.
- یک وکیل دادگستری: در صورت وقوع این نوع از کلاهبرداری مردم باید آن را پیگیری کنند. مسیر طولانی است و بسیار زمان می‌برد و به خاطر همین هم مردم ترجیح می‌دهند از آن بگذرند و آن را پیگیری نکنند؛ چون معمولاً مبالغ کلاهبرداری اندک است.»
- مدیرکل ارزیابی عملکرد و رسیدگی به شکایات سازمان بیمه سلامت ایران: «در حال حاضر هیچ کارت هوشمندی برای بیمه سلامت وجود ندارد و اگر قرار باشد از چنین کارتی استفاده شود، از طرف سازمان بیمه سلامت و رسانه‌ها اعلام می‌شود.»
۱۰ روز بعد از اینکه حسن، کارت سلامتش را دریافت کرد، راهی مطب دندانپزشکی شد تا با ارائه آن از خدمات دهان و دندان استفاده کند. همانجا بود که فهمید چه کلاه بزرگی بر سرش گذاشته‌اند. ابروهایش را در هم می‌کشد و می‌گوید: «کارت را که تحویل منشی دادم، خنده‌ای کرد و گفت تو را هم فریب داده‌اند؟» حسن که روحش از ماجرا خبر نداشت، متعجب شد و هاج و واج نگاه منشی کرد که به او می‌گفت: «نه تنها این کلینیک بلکه هیچ مرکز دیگری با این کارت به بیماران خدمات ارائه نمی‌دهد. تو اولین نفری نیستی که با دست داشتن این کارت به منظور دریافت خدمات به ما مراجعه می‌کنی، شاید در ماه، پنج یا شش نفر دیگر نیز اینجا می‌آیند و می‌گویند از بیمه سلامت با آنها تماس گرفته‌اند و با دریافت هزینه برایشان کارت سلامت صادر کرده‌اند تا به واسطه آن، از خدمات دندانپزشکی به صورت رایگان یا با تخفیف ویژه استفاده کنند.» ماجرا از ده روز پیش شروع شد که گوشی حسن به صدا در آمد و خانم جوانی مدعی شد که از مرکز سلامت با او تماس می‌گیرد: «زن جوان می‌گفت کارت بیمه سلامت صادر شده و دریافت آن، برای همه اجباری است. لغو صدور آن به هیچ عنوان امکانپذیر نیست و خود مرکز سلامت آن را صادر کرده و ما نمی‌توانیم لغوش کنیم.» زن بی‌وقفه و بدون اینکه به طرف دیگر تلفن مهلت صحبت بدهد، حرف می‌زد و از او خواست تا آدرس و شماره تلفنش را بدهد: «مدعی شد که با داشتن این کارت، خدمات دندانپزشکی نظیر ویزیت و معاینه و جرم‌گیری رایگان است و باقی خدمات هم با تخفیف ۳۰ درصدی به صاحب کارت و دو نفر دیگری که او به ما معرفی کرده است، ارائه می‌شود. هزینه دریافتی ۹۹ هزار تومان بود؛ یعنی تقریباً به ازای هر نفر ۳۳ هزار تومان که در منزل و پس از دریافت کارت پرداخت کردم.» گران بودن بیش از حد خدمات دندانپزشکی و ناتوانی مردم از تامین این هزینه‌ها از یک سو و تخفیف‌های ویژه که شرکت‌هایی که مدعی هستند زیر نظر مرکز سلامت فعالیت می‌کنند، از سوی دیگر آنقدر اغوا کننده است تا افراد مختلف از با سواد و بی‌سواد فریب آنها را بخورند و با سودای بهره‌مندی از تخفیف‌های ویژه حاضر به پرداخت هزینه اندک کارت سلامت شوند. مشاهده‌های میدانی نشان می‌دهد این روزها فعالیت این شرکت‌های جعلی بسیار رواج یافته و در سر تا سر کشور نیز شعبه دارند و روزانه با صدها نفر تماس می‌گیرند و با دریافت پول‌های اندک، سود کلان به جیب می‌زنند. سارا، پرستار یکی از مراکز درمانی در اصفهان، یکی از افرادی است که با او هم تماس گرفته شده، به به همستان می‌گوید: «مردی تماس گرفت و مدعی صدور کارت سلامت شد که به گفته او دریافتش هم اجباری است. وقتی از او درباره هزینه پرسیدم گفت ۱۰ درصد از هزینه بیمه با فرد خریدار و ۹۰ درصد نیز با بیمه است. این مرد ادعا می‌کرد که شرکت آنها زیر نظر نظام پزشکی فعالیت می‌کند.» شرکت‌های مدعی صدور کارت سلامت در پوشش‌های مختلف اقدام به کلاهبرداری می‌کنند و با ادعاهایی نظیر اجبار دریافت کارت سلامت و همچنین تخفیف‌های بسیار و رایگان بودن انواع خدمات پزشکی و درمانی مردم را فریب می‌دهند.
خبرنگار همستان با یکی از این شماره‌ها که معمولاً شماره تلفن همراه است، تماس گرفت تا درباره نحوه فعالیت آنها پرس و جو کند. زن جوانی در پاسخ گفت: «فعالیت ما زیر نظر مرکز بیمه سلامت و شعبه شرکت نیز در اصفهان است. با دریافت کارت سلامت، می‌توانید از خدماتی همچون رایگان بودن ویزیت و معاینه و همچنین تخفیف ۵۰ درصدی عمل‌های جراحی بهره ببرید. مبلغ پرداختی شما ۹۹ هزار تومان است که ۱۰ درصد از هزینه بیمه است و ۹۰ درصد دیگر را بیمه سلامت متقبل می‌شود. با پرداخت این هزینه می‌توانید به غیر از خود، ۲ نفر دیگر را هم بیمه کنید.»
بیمه سلامت نظارت ندارد
درحالی این شرکت‌ها روزانه اقدام به کلاهبرداری‌های گسترده از مردم می‌کنند که مدیران بیمه سلامت، فعالیت آنها را کاملاً غیر قانونی می‌دانند و معتقدند بیمه سلامت، هیچ مسئولیت یا نظارتی در قبال آنها ندارد. یکی از مدیران بیمه سلامت که تمایلی ندارد، نامش ذکر شود به همستان می‌گوید: «مرکز بیمه سلامت، هیچ نظارتی بر این مراکز ندارد و این شرکت‌ها زیر نظر پوشش آن نیستند. بهره‌مندی از خدمات بیمه سلامت از طریق دفترچه‌هایی که در پیشخوان‌های طرق قرار داد با مرکز ارائه می‌شوند، امکانپذیر است». به گفته او مردم نباید فریب این شرکت‌ها را بخورند. روزانه شکایت‌های گسترده‌ای از این شرکت‌ها به بیمه سلامت گزارش می‌شود. در همین‌باره چندی پیش، مهدی نوروزیان، مدیرکل ارزیابی عملکرد و رسیدگی به شکایات سازمان بیمه سلامت ایران نیز به ایسنا گفته است: «در حال حاضر هیچ کارت هوشمندی برای بیمه سلامت وجود ندارد و اگر قرار باشد از چنین کارتی استفاده شود، از طرف سازمان بیمه سلامت و رسانه‌ها اعلام می‌شود. به تازگی گزارش‌هایی به ما رسیده که برخی افراد برای صدور کارت هوشمند بیمه سلامت تماس می‌گیرند و در مقابل درخواست مبلغی می‌کنند. به همه بیمه شدگان و مردم اعلام می‌کنیم که چنین موضوعی صحت ندارد و هر شخص حقیقی یا شرکتی اگر برای صدور کارت هوشمند بیمه سلامت از طرف سازمان بیمه سلامت تماس می‌گیرد، کاملاً کذب است». به گفته نوروزیان لیست پزشکان و مراکز طرف قرارداد سازمان بیمه سلامت در سایت اداره‌های کل استان‌ها موجود است و همه افراد می‌توانند مراکز طرف قرارداد را در سایت مشاهده کنند. در همین رابطه مسئول حراست سازمان بیمه سلامت نیز به تسنیم گفته: «این شرکت‌ها مجوز دارند، ثبت شده‌اند و به طور قانونی فعالیت می‌کنند. اسم این شرکت‌ها معمولاً پسوند یا پیشوند سلامت دارد و از سازمان جوانان یا دیگر سازمان‌ها مجوز می‌گیرند، ولی مجوز وزارت بهداشت را ندارند..» این شرکت‌ها با پزشکان قرارداد می‌بندند و به آنها می‌گویند فلان تعداد بیمار برایشان جذب می‌کنند و در ازای آن تخفیف می‌گیرند و پس از آن با اطلاعات سوابق بیمه‌ای که از مردم به دست آورده‌اند شروع به جذب نیرو می‌کنند.» این شرکت‌ها همچنان بدون هیچ واهمه‌ای فعالیت می‌کنند. اقدامی که به گفته حسن پوربافرانی، وکیل دادگستری کلاهبرداری به شمار می‌آید و به دلیل عدم پیگیری و شکایت مردم (چون هزینه دریافتی اندک است) روز به روز بر تعداد این شرکت‌ها نیز افزوده می‌شود. او به «همستان» می‌گوید: «این کار کلاهبرداری است؛ یعنی توسل به راه و روش‌های مختلف و دروغین، برای بردن مال دیگران. این افراد نیز برای فریب مردم، دروغ‌های متعددی می‌گویند و از آنجا که از این طریق درآمدزایی می‌کنند، مرتکب کلاهبرداری شده‌اند.» به گفته این وکیل دادگستری مهم‌ترین راهکار برای کاهش این کلاهبرداری‌ها آگاهی مردم است او در عین حال تاکید می‌کند: «در صورت وقوع این کلاهبرداری نیز مردم باید آن را پیگیری کنند و شکایت خود را اعلام نمایند. البته این مسیر طولانی است و بسیار زمان می‌برد و به خاطر همین هم مردم ترجیح می‌دهند از آن بگذرند و آن را پیگیری نکنند؛ چون معمولاً مبالغ کلاهبرداری اندک است.»